Αποτοξίνωση ή παροχέτευση είναι η διαδικασία κατά την οποία κινητοποιείται η διεγείρεται ένα η περισσότερα όργανα του οργανισμού για την αποβολή τοξινών. Σύμφωνα με το Ρώσο ακαδημαικό Λέβιν τοξίνη ορίζεται οποιαδήποτε ουσία βρίσκεται στον οργανισμό σε λάθος τόπο, χρόνο ή ποσότητα. Μπορεί να είναι συστατικό παράγωγο του βιοχημικού εργαστηρίου του οργανισμού ή και εξωτερική ουσία που προέρχεται από το εξωτερικό περιβάλλον.
Τα συμπτώματα της τοξίνωσης είναι δυσλειτουργία εντέρου, μεταλλική ή πικρή γεύση στο στόμα, κούραση, κακή διάθεση, πονοκέφαλος, τριχόπτωση, παχυσαρκία, κυτταρίτιδα, οιδήματα, δερματικά προβλήματα. Είναι ευνόητο ότι όλες οι ασθένειες επιβαρύνονται όταν υπάρχει τοξίνωση.
Τα αίτια της τοξίνωσης μπορεί να είναι:
1.Λανθασμένες διατροφικές συνήθειες.
Η διατροφή μας πρέπει να ειναι ισορροπημένη ώστε να λαμβάνουμε όλα τα διατροφικά στοιχεία τα οποία χρειαζόμαστε. Οποιαδήποτε υπερβολή στη διατροφή μπορεί να οδηγήσει σε τοξίνωση. Αυτό σημαίνει ότι, ακόμα και πολύ θρεπτικές ουσίες, όπως οι βιταμίνες, μπορεί να μετατραπούν σε τοξίνες αν τις λάβουμε σε υπερβολικά μεγάλες ποσότητες ή για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι της υπερβιταμίνωσης από βιταμίνη Α, που περιγράφηκε πρώτη φορά στους εξερευνητές των πόλων έφαγαν μεγάλες ποσότητες συκωτιού από πολικές αρκούδες και υπέστησαν οξεία δηλητηρίαση με βιταμίνη Α. Ακόμα και υπερβολικές ποσότητες νερού μπορεί να προκαλέσουν τοξικότητα που εμφανίζεται με χαμηλή περιεκτικότητα νατρίου στο αίμα με πολύ δυσάρεστες συνέπειες για την υγεία. Η δηλητηρίαση από νερό είναι πολύ συχνή σε ασκούμενους σε αθλήματα αντοχής και υπεραντοχής, που η διάρκειά τους ξεπερνά τις 4 ώρες.
Άλλος σημαντικός παράγοντας είναι ο τρόπος που καλλιεργούνται τα τρόφιμα. Είναι ευνόητο ότι όταν κάποιος τρώει τρόφιμα καλλιεργημένα σε συνθήκες βιολογικής καλλειέργειας προσλαμβάνει μικρότερη ποσότητα χημικών ουσιών από τα τρόφιμα που στην καλλιέργειά τους χρησιμοποιούνται λιπάσματα, παρασιτοκτόνα κ.λ.π.
2.Έντονο stress.
Είναι γνωστό ότι για να υπάρχει σωστή λειτουργία του οργανισμού πρέπει η λειτουργία συμπαθητικού και παρασυμπαθητικού συστήματος να είναι ισορροπημένη. Σε κατάσταση χρόνιου stress υπάρχει αυξημένη χρόνια επικράτηση του συμπαθητικού, την οποία καλούμε συμπαθητικοτονία και η οποία έχει ως συνέπεια την δυσλειτουργία του μεταβολισμού και δημιουργία τοξίνωσης.
3.Περιβαλλοντική μόλυνση.
Ένας μεγάλος κίνδυνος για τον οργανισμό μας είναι οι ουσίες που δεν τις χρειάζεται για τη λειτουργία του. Ουσίες που κατά βάση είναι εντελώς άχρηστες, όπως το αρσενικό, ο μόλυβδος, οι διοξίνες κτλ. εισάγονται από το εξωτερικό περιβάλλον στον οργανισμό είτε μέσω του αέρα που εισπνέεται, είτε μέσω του νερού ή της διατροφής ή με χρήση απορρυπαντικών, οικιακών συσκευών κ.α. Μια κατηγορία τέτοιων ουσιών είναι τα βαρέα μέταλλα. Τα βαρέα μέταλλα είναι μεταλλικά στοιχεία που δεν μπορούν να διασπαστούν σε απλούστερες μορφές ή να καταστραφούν. Σε μικρή ποσότητα εισάγονται στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω των τροφίμων, του πόσιμου νερού, του μολυσμένου αέρα, του καπνίσματος, των φαρμάκων, των απορρυπαντικών, των οικιακών σκευών κ.ά. Σαν ιχνοστοιχεία, μερικά βαρέα μέταλλα (π.χ. χαλκός, σελήνιο, ψευδάργυρος, χρησιμοποιούνται ως καταλύτε για να λειτουργήσει ο μεταβολισμός του ανθρώπινου σώματος. Όμως, σε υψηλότερες συγκεντρώσεις είναι τοξικά για τον οργανισμό.
4.Χημικές ουσίες που εισάγονται στον οργανισμό στα πλαίσια εφαρμογής θεραπειών όπως δυνατές χημειοθεραπείες, εμβόλια κ.λ.π.
Είναι γνωστό ότι κατά τη διάρκεια πολλών θεραπειών εισάγονται μεγάλες ποσότητες χημικών ουσιών στον οργανισμό και σε αυτές οφείλονται οι διάφορες παρενέργειες τους.
5.Έλλειψη σωματικής άσκησης.
Η σωματική άσκηση έχει ως αποτέλεσμα την εξισορρόπηση της λειτουργίας του φυτικού νευρικού συστήματος, συμπαθητικού και παρασυμπαθητικού και αυτό έχει ως αποτέλεσμα την καλύτερη λειτουργία των οργάνων αποβολής τοξινών και της συνολικής λειτουργίας του μεταβολισμού.
6.Διαταραχές της νόησης και του συναισθήματος.
Οι διαταραχές στη νόηση και το συναίσθημα προκαλούν διαταραχή στην λειτουργία του φυτικού νευρικού συστήματος με επακόλουθο τη χρόνια συμπαθητικοτονία και τις παρενέργειές της.
Η εξωτερική τοξίνωση του σώματος προκαλείται από την τροφή και το νερό, από τους πνεύμονες, από το δέρμα και από άλλες οδούς παρεντερικά, οφθαλμικά κ.τ.λ. Η εσωτερική τοξίνωση προκαλείται από το διαταραγμένο μεταβολισμό των κυττάρων.
Μεταβολισμός και Απέκκριση Τοξινών
Από την στιγμή που εισέρχεται μία ουσία στον οργανισμό, θα υποστεί τις φυσικές διαδικασίες του μεταβολισμού και της απέκκρισης -αποβολής. Για να γίνουν όλες αυτές οι διαδικασίες συνεργάζονται διάφορα συστήματα του οργανισμού που στο σύνολό τους αποτελούν το απεκκριτικό του σύστημα.
Με το μεταβολισμό μετατρέπεται μίας χημική ουσία σε κάποια που είναι λιγότερο τοξική ή που μπορεί να αποβληθεί πιο εύκολα ή πιο γρήγορα από τον οργανισμό. Μερικές φορές οι τοξίνες και τα βαρέα μέταλλα είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατο να μεταβολιστούν και αυτό τα κάνει ιδιαίτερα τοξικά. Κάποιες φορές ο μεταβολισμός μπορεί να μετατρέψει μία ουσία χαμηλής τοξικότητας σε μία άλλη πιο τοξική. Πάντως, οι μηχανισμοί αυτοί βοηθούν στην αποβολή των ουσιών που απειλούν την υγεία του οργανισμού.
Το κύριο όργανο για το μεταβολισμό είναι το ήπαρ. Το ήπαρ, με τις λειτουργίες που επιτελεί, αποτελεί μέρος του απεκκριτικού συστήματος. Ως μέρος του απεκκριτικού συστήματος, εξυπηρετεί στην αποδόμηση διαφόρων ουσιών. Αυτό γίνεται με τα ένζυμά του που μεταβολίζουν τις ουσίες που βρίσκονται στο αίμα. Αυτό είναι σημαντικό, γιατί οι μηχανισμοί αυτοί δεν μπορούν να επενεργήσουν σε τοξίνες και βαρέα μέταλλα που βρίσκονται αποθηκευμένα στους ιστούς. Αυτές οι τοξίνες και τα βαρέα μέταλλα πρέπει να φύγουν από τους ιστούς και να φτάσουν στο αίμα.
Αφού οι τοξίνες και τα βαρέα μέταλλα μεταβολιστούν σε μορφές λιγότερο τοξικές ή που αποβάλλονται πιο εύκολα, έρχεται η σειρά της απέκκρισης.Υπάρχουν πέντε κύρια όργανικά συστήματα αποβολής στο σώμα μας. Εάν οποιοδήποτε από τα πέντε κύρια όργανικά συστήματα αυτά υπολειτουργεί, όλα τα υπόλοιπα επιβαρύνονται και η αποβολή των άχρηστων προϊόντων του μεταβολισμού δυσχεραίνεται. Αυτά είναι το λεμφικό σύστημα, οι νεφροί, το έντερο, οι πνεύμονες και το δέρμα. Υπάρχουν και άλλες λειτουργίες που συμμετέχουν βοηθητικά στην αποβολή τοξινών όπως ο σίελος, το εγκεφαλονωτιαίο υγρό, η περίοδος στις γυναίκες, το σπέρμα στους άνδρες, το γάλα θηλασμού.
Το λεμφικό σύστημα. Η λέμφος συλλέγει τα ενδοκυτταρικά απόβλητα και τα φέρνει στο αίμα. Κατόπιν αυτά περνούν από επεξεργασία στο ήπαρ και φιλτράρονται από τα νεφρά. Η κυκλοφορία της λέμφου εξαρτάται από την κίνηση των άκρων και τη δράση των μυών. Συνεπώς η άσκηση ευεργετεί πολύ τη λέμφο. Ο ακαδημαϊκός Λέβιν έχει μελετήσει για χρόνια τη λειτουργία του λεμφικού συστήματος και θεωρεί το λεμφικό σύστημα το βασικό σύστημα για την αποτοξίνωση γιατί αν αυτό υπολειτουργεί υπολειτουργούν όλα τα άλλα συστήματα.
Το κύριο βάρος της απέκκρισης το αναλαμβάνουν οι νεφροί και το έντερο (μαζί με τις τοξίνες που αποβάλλονται από τη χολή).
Οι νεφροί αποτελούν τα πιο εξελιγμένα όργανα απέκκρισης και προσφέρουν μία έπιπλέον ικανότητα για το φιλτράρισμα του αίματος και την αποβολή των τοξικών αποβλήτων και των περιττών υγρών. Συνιστούν το καλούμενο ουροποιητικό σύστημα, το οποίο περιλαμβάνει επιπλέον τους δύο ουρητήρες, την ουροδόχο κύστη και την ουρήθρα. Η κύρια λειτουργία των νεφρών είναι να διηθούν το αίμα και για τον λόγο αυτόν το κάθε νεφρό συνδέεται άμεσα με ένα ζεύγος αιμοφόρων αγγείων. Τα κύρια μεταβολικά προϊόντα που αποβάλλονται από τα νεφρά είναι νερό, άλατα και ουρία.
Η λειτουργία των εντέρων σχετίζεται άμεσα με αποβολή άχρηστων ουσιών. Εκτός όμως από την αποβολή των άχρηστων υλικών που δημιουργούνται από την λειτουργία της πέψης, λειτουργεί και ως απεκκριτικό όργανο ουσιών που βρίσκονται σε υπερβολή στον οργανισμό, όπως για παράδειγμα συμβαίνει στην περίπτωση υπερασβεστιαιμίας από υπερβολική λήψη ασβεστίου για οστεοπόρωση. Ουσίες απεκκρίνονται στο έντερο επίσης, από τη χολή με τα χοληφόρα αγγεία.
Η σωστή λειτουργία του εντέρου σχετίζεται με την τοξίνωση και για έναν άλλο λόγο. Όταν η εντερική λειτουργία είναι προβληματική, εισέρχονται τοξίνες μέσω των εντερικών τοιχωμάτων στο αίμα και στη λέμφο και εναποτίθενται στους ιστούς. Στην περίπτωση αυτή ο οργανισμός αυτοτοξινώνεται από τα ίδια του τα τοξικά απόβλητα. Η σωστή λειτουργία του εντέρου έχει άμεση σχέση με τη λειτουργία του ανοσοποιητικού για αυτό λέγεται για το έντερο ότι είναι ο “κυβερνήτης” του ανοσοποιητικού.
Η λειτουργία των πνευμόνων σχετίζεται με την απομάκρυνση του διοξειδίου του άνθρακα (CΟ2), το οποίο παράγεται κατά την κυτταρική αναπνοή. Το διοξείδιο του άνθρακα διαχέεται από τα κύτταρα προς την κυκλοφορία του αίματος και φθάνει στους πνεύμονες, όπου αποβάλλεται κατά την εκπνοή μαζί με μικρή ποσότητα υδρατμών. Είναι ευνόητο ότι όταν το άτομο για χρόνια δεν αναπνέει σωστά αυτό θα έχει συνέπειες σε κυτταρικό επίπεδο. Οι πνεύμονες συντελούν σημαντικά στο να αποβάλλονται τοξίνες που παράγονται στον οργανισμό σε μορφή αερίων με την αναπνοή, όπως το αλκοόλ και μερικά προϊόντα από τον καπνό του τσιγάρου. Αυτός είναι ο λόγος που μυρίζει η αναπνοή των καπνιστών.
Το δέρμα, συμμετέχει στην αποβολή τοξινών κυρίως με τον ιδρώτα. Ο ιδρώτας, αποτελεί μείγμα τριών μεταβολικών παραπροϊόντων: νερού, αλάτων και ουρίας, αλλά σε διαφορετικές συγκεντρώσεις από αυτές που συναντώνται στα ούρα. Αποβολή τοξινών μπορεί να γίνει και διαμέσου των τριχών. Όταν η τοξίνωση είναι σημαντική και ο οργανισμός δεν μπορεί να αντιπεξέλθει εμφανίζονται στο δέρμα τα δερματικά εξανθήματα. Όλα τα δερματικά εξανθήματα είναι αποβολή τοξινών από τον οργανισμό και για αυτό πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στην αντιμετώπισή τους.
Συνοψίζοντας: Το κύριο βάρος της συλλογής των τοξινών και του καθαρισμού των κυττάρων ανήκει στο λεμφικό σύστημα. Το κύριο βάρος της απέκκρισης το αναλαμβάνουν οι νεφροί και το έντερο, μαζί με τις τοξίνες που αποβάλλονται από τη χολή. Οι πνεύμονες συντελούν σημαντικά όταν η τοξίνη μπορεί να αποβληθεί με την αναπνοή όπως το αλκοόλ και μερικά προϊόντα από τον καπνό του τσιγάρου. Το δέρμα συμμετέχει κυρίως με τον ιδρώτα και αν το σύνολο των μηχανισμών δεν επαρκεί εμφανίζεται εξάνθημα.
Το απεκκριτικό σύστημα παίζει τον σημαντικότερο ρόλο στη διατήρηση της ομοιόστασης. Αν ο οργανισμός δεν είχε τη δυνατότητα να αποβάλλει τα μεταβολικά άχρηστα προϊόντα, αυτά σύντομα θα έφθαναν σε υψηλά επίπεδα, τα οποία είναι τοξικά για τη ζωή. Είναι σημαντικό να μπορούμε να αναγνωρίσουμε ποια από τα συμπτώματα οφείλονται στην απεκκριτική λειτουργία, ώστε να μην εφαρμόζουμε μεθόδους καταστολής με αποτέλεσμα την καταπίεσή τους, γιατί σε αυτήν την περίπτωση δημιουργείται διαταραχή στο εσωτερικό του οργανισμού.
Δρ. Γεώργιος Λουκάς
Ψυχίατρος - Ομοιοπαθητικός